شروع به حرکت

آمادگی جسمانی 

 موتورسوار به دلیل استفاده از تمامی اعضای بدن در رانندگی، به ‎ویژه دست‎ و پا در اهرم های کنترلی، باید از سلامت جسمانی مناسب بهره مند باشد. داشتن اعضای سالم، در کنترل وسیله نقلیه اهمیت ویژه‎ای دارد.

مهارت

 برای داشتن مهارت در راندن موتورسیکلت، دست کم باید از موارد زیر آگاهی داشت:

- روش راه اندازی و حرکت موتورسیکلت : پیش از استفاده از هر وسیله ای باید به نحوۀ کارکرد آن آگاهی داشت.

- تأثیرپذیری از شرایط محیطی، سطح راه و وزن وسیله نقلیه: باد، باران، لغزندگی سطح راه و... از عواملی هستند که هر کدام به نوبۀ خود بر بخشی از توانایی های شما تأثیر گذاشته و یا در آن‎ها اختلال ایجاد می‎نماید. به عنوان مثال باد و باران دید شما را مختل می‎کند و لغزندگی سطح راه، تعادل و پایداری شما را به خطر می‎اندازد.

-سطح اتکای مناسب هنگام رانندگی و چگونگی حفظ تعادل: موتورسیکلت به دلیل آن که تنها دارای دو چرخ است، از این‎رو سطح تماس آن با زمین نسبت به دیگر خودروها کمتر می‎باشد. میزان سطح اتکا حتی در شرایطی همچون گردش (که موتورسوار ناچار به کج کردن وسیله است) از حالت عادی نیز کمتر می‎شود

میزان سطوح تماس وسیله با زمین و تعادل موتورسیکلت، رابطۀ مستقیم با یکدیگر دارند؛ بدین معنی که هرچه سطح اتکا کمتر باشد ، تعادل وسیله کاهش پیدا میکند.

 تمرکز 

 هنگام رانندگی همۀ فکر و ذهن را باید متمرکز به رانندگی نمود. موتورسوار باید به فکر تأمین شرایط مناسب به منظور حفظ ایمنی خود و سایر استفاده کنندگان از راه باشد. خطرات احتمالی و پیش‎بینی شونده را درنظر داشته و بر این اساس حرکت خود را تنظیم نماید. باید به ‎گونه ای رفتار کند تا در معرض خطر و آسیب قرار نگیرد و هنگامی که در شرایط اضطراری و خطر قرار گرفت با انجام عکس العمل مناسب و صحیح از وقوع تصادف جلوگیری کند. بنابراین هنگام رانندگی نباید ذهن را درگیر فرآیندی دیگر همچون مشکلات شخصی نمود.

تجهیزات موتور سوار 

موتورسواران دست‎کم باید به کلاه ایمنی، کاپشن، شلوار مناسب، دستکش و چکمه مجهز باشند. هر کدام از این موارد، به حفاظت بخشی از بدن کمک می‎کنند.

لباس محافظ :

موتورسواران (چه راننده و چه ترک‎نشین) از سرنشنیان یک اتومبیل آسیب پذیرتر هستند. 

آسیب پذیرترین اعضا در موتورسواری  عبارتند از: سر، دست‎ها و پاها. البته احتمال آسیب‎رسی به دیگر اعضای بدن نیز همواره وجود دارد. به عنوان نمونه، گاهی اوقات وارد شدن شن و ماسه از سطح راه به پوست بدن موتورسوار، موجب آسیب دیدگی می‎شود. 

استفاده از لباس مخصوص، راننده و ترک‎نشین موتورسیکلت را در برابر آسیب های احتمالی محافظت می‎کند و در بیشتر موارد صدمات را کاهش می‎دهد. همچنین، ایمنی راننده و ترک‎نشین موتورسیکلت را در شرایط بد آب‎ و هوایی نیز افزایش می‎دهد. اگر این لباس ها از رنگ روشن تهیه شده باشد، توجه سایر استفاده کنندگان از راه را به سوی راننده موتورسیکلت جلب می‎کند. ممکن است قیمت لباس‎های مخصوص موتورسیکلت سواری گران باشد، ولی در مقایسه با درد و ناراحتی های ناشی از تصادفات ارزش چندانی ندارد. حتی خراشیدگی ناشی از تصادفات ساده را که در اثر آن شن و ماسه به پوست بدن وارد می‎شود دست‎کم نگیرید.

کاپشن، شلوار و به طور کلی لباس موتورسوار باید دارای ویژگی های زیر باشد:

• در برابر آسیب از او محافظت کند.
• در آن راحت باشد.
• آن‎چنان گشاد نباشد که در برابر جریان هوا آویزان بوده، منجر به جنبش زیادی گردد.
• همۀ دست و پا را بپوشاند.
• در برابر گرما، سرما، خاک و شن محافظت نماید.
• اگر به هر دلیلی واژگون گردد و با زمین برخورد نماید، مانع ایجاد خراشیدگی شود.
• در صورت لزوم در برابر اجزای متحرک یا داغ موتورسیکلت هم‎چون پره‎ها و لوله اگزوز محافظت نماید.
• بیشتر لباس‎های ویژۀ موتورسواری از جنس چرم است. البته مواد دیگری هم وجود دارد که در برابر خراشیدگی همانند چرم مقاوم است. با توجه به این که این مواد جایگزین چرم هستند، هنگام انتخاب لباس دقت کنید که با آن راحت بوده هنگام رانندگی بتوانید واکنش مناسب و درست داشته باشید. اطمینان پیدا کنید هنگامی که بر روی زین موتورسیکلت می‎نشینید، احساس آرامش کنید. از این لباس تنها هنگام موتورسواری استفاده کنید.
• حوادث رانندگی در راه‎ها قابل پیش‎بینی نیستند ولی استفاده‎کنندگان از موتورسیکلت می‎توانند با پوشیدن لباس مناسب، جراحات ناشی از حادثۀ احتمالی را کاهش دهند. باید به یاد داشت که ترک‎نشین موتورسیکلت نیز باید همانند راننده از تجهیزات مناسب استفاده کند.
•  هنگام استفاده از لباس ویژه موتورسواری به موارد زیر توجه کنید:
•  
• از لباس‎های مخصوص موتورسیکلت سواری با رنگ روشن استفاده کنید.
• از آویختن چیزهای اضافی به لباس خودداری شود.
• از پوشیدن لباسی که به هنگام حرکت و وزش باد به حالت پف کرده درمی‎آیند خودداری کنید.
• از پوشیدن لباس تنگ که باعث انسداد و محدود شدن جریان خون می‎شود پرهیز شود.

کلاه ایمنی

راننده و ترک‎نشین موتورسیکلت باید هنگام موتورسیکلت‎سواری از کلاه ایمنی استاندارد استفاده کنند. طبق قوانین و مقررات، موتورسواری بدون استفاده از کلاه ایمنی ممنوع است. کلاه استاندارد کلاهی است که دارای مجوز سازمان ملی استاندارد ایران باشد. شاخص استاندارد بودن یک کلاه ایمنی، وجود برچسب آرام استاندارد رسمی کشور بر روی کلاه است. طلق جلوی کلاه ایمنی نیز باید استاندارد باشد. یک کلاه ایمنی بخشی از تجهیزات ایمنی ویژه موتورسیکلت سواری است که به‎منظور محافظت از اصلی‎ترین و مهم‎ترین عضو بدن یعنی سر طراحی شده است.

در بسیاری از سوانح رانندگی، کلاه ایمنی جان شما را نجات خواهد داد. در صورتی که بر اثر حادثه، کلاه ایمنی شما آسیب دید آن را تعویض کنید، چرا که کلاه ایمنی آسیب ‎دیده مقاومت لازم برای ضربات بعدی را نخواهید داشت. کلاه ایمنی را از کسی قرض نگیرید و آن را به کسی قرض ندهید.

مطالعات نشان می‎دهد در هر پنج تصادف موتورسیکلت، دست‎کم یکی منجر به صدمه از ناحیه سر و گردن می‎شود که بدترین نوع آسیب در تصادف موتورسیکلت است.

 صدمات سر و گردن موتورسواران از عمده آسیب‎های شایع و مرگبار در بین آن‎ها است. برخی از موتورسواران تصور می‎کنند کلاه ایمنی زاویه دید آن‎ها را هنگام رانندگی محدود می‎کند، بنابراین تمایلی به استفاده از کلاه ایمنی ندارند و برخی دیگر نیز تنها در مسافت‎های طولانی از کلاه ایمنی استفاده می‎کنند.

کلاه ایمنی استاندارد به راننده موتورسیکلت امکان می‎دهد تا اطراف خود را تا مسافت موردنیاز به خوبی ببیند. کلاه ایمنی باید دست‎کم تا 105 درجه به هر طرف، تأمین میدان دید نماید. خاطر نشان می‎سازد که زاویه دید مفید انسان به هر طرف 90 درجه است.

هرگز از کلاه ایمنی دست دوم استفاده نکنید، زیرا شما هیچ‎ گونه اطلاعاتی از نحوه استفاده یا نگهداری آن ندارید. همچنین نمی‎دانید آیا به کلاه ایمنی دست دوم بر اثر حادثه ضربه‎ای وارد شده است یا خیر. هنگام خرید کلاه ایمنی بیشتر دقت کنید. 

انواع کلاه ایمنی 

در شکل دو نوع کلاه ایمنی نشان داده شده است:

1 ) کلاه ایمنی سه ربعی

2 ) کلاه ایمنی تمام رخ و کامل

بهترین کلاه، کلاه ایمنی تمام رخ و کامل است که سر و صورت موتور سوار را از باد، گرد و خاک، آلودگی، باران، حشرات و سنگ‎ریزه حفظ می‎کند و باعث توجه کامل راننده به راه می‎شود.

کلاه ایمنی از نوع جلو باز صورت و چشم های موتورسیکلت سوار را محافظت نمی‎کند. ورود سنگ‎ریزه یا گرد و غبار به چشم موتورسیکلت سوار در هر سرعتی می‎تواند موجب آزار چشم، از دست دادن دید و در نتیجه از دست رفتن تعادل و کنترل موتورسیکلت شود. کلاه تمام رخ هنگامی بارندگی، شرایط بهتر، راحت تر و ایمن تری را برای شما فراهم می‎نماید.

اندازه کلاه ایمنی 

اندازه کلاه ایمنی باید به نحوی باشد که روی سر شما چفت شود. اگر سایز کلاه ایمنی خیلی بزرگ‎تر از سر شما باشد، بدیهی است هنگام برخورد یا تصادف، به خوبی از شما محافظت نخواهد کرد. البته اندازه کلاه نیز نباید آنقدر کوچک باشد که وارد کردن سر به آن امکانپدیر نباشد.

محافظت از چشم ها و صورت 

طلق های شفاف‎ جلوی کلاه ایمنی بهترین محافظ برای چشم موتورسوار است. شیشه یا طلق های جلوی کلاه ایمنی نباید دارای موج یا حباب باشند تا موجب کاهش دید موتورسوار شوند. 

عینک های معمولی توانایی محافظت از چشم و صورت موتورسوار را ندارند. این‎ گونه عینک‎ها چشم های موتورسوار را در برابر آب محافظت نمی‎کند.

ویژگی‎های محافظ چشم و صورت

• از جنس شیشه و مواد شکننده نباشد.
• دارای خراشیدگی نباشد.
• امکان جریان هوا در آن ممکن باشد تا بخار احتمالی روی شیشه، دیدار را مختلف نکند.
• در صورت استفاده از عینک، به محافظ گیر نکند.
• با عث تیره و تار شدن دید شما نشود.
• نحوه بسته شدن روی سر موتورسوار طوری باشد که به راحتی نیفتد.

چکمه 

هنگام موتورسواری از پوشیدن کفش های گشاد که جذب پا نبوده و یا دارای حلقه و بندهای بلند و آویزان هستند خودداری نمایید چرا که ممکن است هنگام رانندگی با اهرم های کنترلی همچون پدال دنده و پدال ترمز درگیر شوند.

پوتین های چرمی و نایلونی ضخیم از بهترین نوع پوشش برای پاهای موتورسیکلت سوار است. این پوتین ها به علت استحکام کافی، قوزک پای موتورسیکلت سوار را محافظت می‎کند. در بیشتر تصادفات موتورسیکلت، دست و پای موتورسوار بر اثر کشیده شدن بر سطح راه آسیب می‎بیند. چکمه ها به صورت طراحی و ساخته شده اند که در حوادث رانندگی در پای موتور سوار باقی می‎مانند (از پا خارج نمی‎شود) و همین موجب افزایش ضریب ایمنی پای موتور سوار می شود. سایر کفش ها ممکن است به‎ راحتی از پای موتورسوار خارج شوند. هنگام تصادف از بغل یا واژگونی، اولین قسمتی که بیشتر آسیب می‎بیند ساق و مچ پا است که چکمه می‎تواند از آنها محافظت نماید.

دستکش 

دستکش ویژه موتور سواری ، با گرم نگاه داشتن دست های موتورسوار، قدرت عمل راننده برای به کارگیری وسایل کنترل موتورسیکلت از قبیل دسته گاز، اهرم ترمز، اهرم کلاچ و فرمان را آسان تر می‎کند.

دستکش هایی که مخصوص موتورسیکلت طراحی شده اند، می‎تواند دست های شما را در برابر ضربات، خراشیدگی ها یا پرتاب سنگ و شن تا حدود زیادی محافظت کند. دستکش هایی از جنس چرم یا مواد با عمر و مقاومت بالا برای این منظور مناسبند. در بعضی از انواع دستکش های موتورسیکلت، لایه چرمی مخصوصی پشت آن در نظر گرفته می‎شود که به کمک آن می‎توان آب موجود بر روی محافظ صورت را زدود.

در خصوص دستکش موتورسواری به موارد زیر دقت کنید:

• با توجه به محیط کاری و نوع استفاده، از دستکش مناسب استفاده کنید.
• ضخامت و جنس دستکش باید به‎نحوی باشد که کنترل شما روی اهرم‎ها از بین نرود.
• بندها یا چسب‎های دستکش را نباید آنقدر سفت نمود که گردش خود در دست‎ها کاهش یابد.

قابل مشاهده بودن لباس موتورسوار 

موتورسیکلت ها به خاطر شرایط خاصی که دارند به ویژه در شب ممکن است به خوبی دیده نشوند. از این رو موتورسواران باید مطمئن شوند که برای سایرین قابل مشاهده هستند.

 شما می‎توانید میزان دیده شدن خود را با استفاده از روش‎های زیر افزایش دهید.

هنگام موتورسیکلت سواری از لباس ها و یا کاپشن هایی با رنگ روشن از قبیل نارنجی، قرمز و زرد استفاده کنید. رنگ های فلورسنتی نیز باعث خواهد شد که رانندگان، شما را بهتر ببینند.

همچنین نوارهای شبرنگ روی بدنه موتورسیکلت، کلاه ایمنی و لباس، شما را در معرض دید سایر رانندگان قرار می‎دهند.

سرنشین موتورسیکلت نیز همانند راننده آن نیازمند تجهیزات ایمنی و مناسب می‎باشد. تجربه و آمار تصادفات نشان می‎دهد که سرنشین یک موتورسیکلت هنگام وقوع خطر، بیش از راننده آن در معرض آسیب می‎باشد. شکل زیر، بخشی از نکات ایمنی مربوط به موتورسیکلت، موتورسوار و ترک آن را نمایش می‎دهد.

کنترل موتورسیکلت 

عوامل مهم در کنترل موتورسیکلت عبارتند از: ابعاد، وزن موتورسیکلت و راننده ابعاد

وقتی زین موتورسیکلت در بین پاهای شما قرار دارد باید هر دو پای شما در حالت ایستاده، به طور کامل روی زمین قرار گیرد. به هنگام استقرار بر زین موتورسیکلت، دست ها و پاهای شما باید در موقعیت مناسبی قرار گیرد تا بتوانید موتورسیکلت خود را کنترل کنید.

وزن

شما باید موتورسیکلتی را انتخاب کنید که وزن آن متناسب قدرت بدنی‎تان باشد.

شما باید بتوانید موتورسیکلت خود را در حالت حرکت ضربدری و مارپیچی در هر دو طرف و بدون زحمت و فشار حرکت دهید.

شما باید بتوانید هنگامی که موتورسیکلت‎ شما به روی زمین می‎افتد آن را بلند کنید.

نکات پیش از حرکت 

پیش از روشن کردن و راه اندازی موتورسیکلت به موارد زیر دقت کنید:

• از قفل نبودن چرخ ها مطمئن شوید.
• آینه ها را تنظیم کنید.
• شیر بنزین را باز کنید.
• در شب چراغ ها را روشن کنید.
• از همه تجهیزات ایمنی خود از قبیل «لباس، کلاه ایمنی، چکمه، محافظ صورت و دستکش» استفاده کنید.
• از طرف چپ سوار موتورسیکلت شوید و هر دو دسته فرمان را محکم بگیرید.
• موتور را در دور آرام گرم کنید.
• قبل از سوار شدن ترک‎نشین، موتورسیکلت را از دو پایه (جک) خارج کنید.
• جای پای خود را محکم کنید.
• از خالی بودن مسیر حرکت خود مطمئن شوید.

چگونگی نشستن

• وقتی روی زین موتورسیکلت قرار می‎گیرید باید احساس آرامش کنید و بتوانید کنترل خود را حفظ کنید. طوری روی زین قرار بگیرید که وقتی دست‎هایتان روی دستگیره‎های فرمان قرار می‎گیرد، آرنجتان مقدار کمی خم باشد که هنگام چرخاندن فرمان دچار محدودیت نشوید. برای کم کردن مقاومت هوا در برابر حرکت، کمی به‎ سمت جلو کج شوید.
• فرمان موتورسیکلت را نرم ولی محکم بگیرید. مچ دست‎ها باید به‎طرف پایین باشند. این عمل مانع از استفاده ناگهانی و یک‎باره از گاز موتورسیکلت خواهد شد.
• برای حفظ تعادل خود در طول مسیر گردش، زانوهای خود را محکم در کنار باک بنزین نگه دارید. مسیری را که می‎خواهید در آن گردش کنید زیر نظر داشته باشید و از نگاه کردن به سطح زمین خودداری کنید.
• پاهای موتورسوار در تمام لحظاتی که موتورسیکلت در حرکت است باید روی رکاب استقرار داشته، نوک پنجه‎ها به طرف بالا قرار بگیرد. اگر نوک پنجه‎ها به طرف پایین باشد ممکن است پایتان در فضای بین جای پا و رکاب قرار گیرد. پاهای موتورسوار نقش بسیار مهمی در ترمزگیری و تعویض دنده دارند. لذا هنگام موتورسواری پاهایتان را نزدیک وسایل کنترل کننده قرار دهید.