سبقت

تعریف سبقت

سبقت گرفتن عبارت است از جلو افتادن و یا پیشی گرفتن از اتومبیل دیگری که در همان مسیر حرکت می‌کند. اتومبیلی قادر به سبقت گرفتن است که سرعتش از خودروی جلویی بیشتر باشد. در این صورت با دادن علائم لازم، رانندگان دیگر را از قصد خود آگاه کرده و آنگاه اقدام به سبقت نمایید.

در هیچ شرایطی نباید مانع سبقت گرفتن خودرو در حال سبقت شد. بلکه همیشه باید با ایمنی رانندگی کرده و از حرکات پرخطر اجتناب نمود.

سبقت غیر مجاز

 سبقت غیر مجاز و عبور از دیگر خودروهای متحرک در مکان‌های غیر ایمن، یکی دیگر از عوامل عمده در بروز تصادفات می‌باشد. این عامل نیز مانند عامل سرعت غیر مجاز، علاوه بر خطر انداختن ایمنی خود راننده، سلامتی سایر کاربران ترافیک را نیز به خطر می‌اندازد. لذا این مورد نیز یکی از مصادیق بارز تجاوز به حقوق انسانی و شهروندی محسوب می‌شود. با سبقت گرفتن بر روی خط ممتد، علاوه بر افزایش احتمال وقوع تصادف، تجاوز ورود به حریم قانونی و حقوقی دیگران نیز محسوب می‌شود.

علائم لازم برای سبقت به شرح زیر می‌باشد:

الف- در روز بوق کوتاه.

ب- در شب چند بار تبدیل و تعویض نور چراغ بالا و پایین.

پ- هنگام سبقت گرفتن اعم از این‌که روز باشد یا شب، برای جلب توجه وسایل نقلیه پشت سر، استفاده از چراغ راهنما ضروری است.

رانندگان کلیه وسایل نقلیه موظف‌اند از خط عبور یا مسیر عبوری سمت راست راه حرکت نمایند، مگر هنگام سبقت گرفتن وسیله نقلیه جلو، همچنین انحراف و تجاوز وسایل نقلیه به مسیر مقابل (مخالف) ممنوع است، مگر در موارد سبقت مجاز و با رعایت ضوابط سبقت.

• رانندگی در بخش وسط راه‌هایی که به‌وسیله خط‌کشی یا علائم دیگر به سه بخش تقسیم شده‌اند، به‌جز برای سبقت گرفتن یا گردش به چپ، بر حسب مورد با رعایت علائم و مقررات مربوط، ممنوع است.
• در برخی از بخش‌های راه که یکی خط از دو خط ممتد به خط بریده تبدیل شده است، رانندگانی که در سمت خط بریده در حرکت‌اند مجاز به سبقت گرفتن و یا گردش به چپ، برحسب مورد و با توجه به طول خط بریده و با رعایت مقررات بخش‌های سبقت و گردش، می‌باشند.
• رانندگانی که قصد سبقت گرفتن از وسایل نقلیه‌ای را که در جهت آنان حرکت می‌نمایند دارند، در محل‌های مجاز و در صورت لزوم پس از روشن کردن چراغ راهنما و یا با دادن علامت لازم تنها از سمت چپ آن‌ها سبقت گیرند و پس از سبقت و طی مسافت کافی، بار دیگر با روشن کردن چراغ رهنما و یا با دادن علامت به‌طرف راست راه متوجه و در مسیر قبلی خود قرار گیرند به نحوی که راه وسیله نقلیه‌ای که از آن سبقت گرفته شده بسته نشود یا موجب تصادف نشود. با وجود این سبقت گرفتن از طرف راست وسیله نقلیه‌ای که در حال گردش به چپ می‌باشد مجاز خواهد بود.

• مسیری که راننده می‌خواهد برای سبقت گرفتن وارد آن شود باید تا فاصله دور و مطمئنی از طرف مقابل خالی از هرگونه وسیله نقلیه بوده و تفاوت سرعت بین وسیله نقلیه او وسیله نقلیه جلویی برای سبقت کافی باشد تا به‌این‌ترتیب موجب به خطر انداختن خود و ترافیک سمت مقابل نشود.

رانندگان وسایل نقلیه‌ای که از آن‌ها سبقت گرفته می‌شود باید راه را برای وسیله نقلیه‌ای که در حال سبقت گرفتن است باز کنند و بر سرعت خود نیفزایند.

روش سبقت گرفتن:

درصورتی‌که قصد سبقت گرفتن از خودرو جلوی خود را دارید، ابتدا باید دقت نمود که ممنوعیتی برای گرفتن سبقت وجود نداشته باشد. اگر جاده دو طرفه است باید اطمینان حاصل کرد که مسیر تا فاصله دور و مطمئنی از طرف مقابل خالی از هرگونه وسیله نقلیه بوده و تفاوت سرعت بین وسیله نقلیه روبرو وسیله نقلیه جلویی برای سبقت کافی باشد.

• سپس با روشن نمودن راهنمای سمت چپ و با رعایت فاصله عرضی مناسب از خودروی موردنظر عبور نموده و پس از طی مسافت مناسب با روشن کردن راهنمای سمت راست، خودرو را به خط عبوری سمت راست هدایت نمایید. (توجه: فاصله تقریبی مناسب جهت تغییر مسیر در حین سبقت از یک خودرو هنگامی است که شما پس از عبور از خودرو موردنظر بتوانید چراغ‌های جلوی آن را در آیینه خودرو ببینیم.)
• نکته: درصورتی‌که خودرویی قصد سبقت گرفتن از شما را دارد باید راه را برای او باز کرده و بر سرعت خود نیفزایید.

سبقت گرفتن در موارد زیر ممنوع است:

الف: در سرپیچ‌های تند و سربالایی که میدان دید راننده کم است.

ب: از 50 متر مانده به پیچ‌ها تا 50 متر پس از آن یا در تقاطع راه‌ها یا در تقاطع راه‌آهن، مگر آن‌که به‌وسیله علائم، سبقت مجاز شناخته شده باشد.

پ: هنگامی‌که روشنایی و میدان دید به هر علت کافی نباشد.

ت: سبقت از وسیله نقلیه که خود در حال سبقت گرفتن است، مگر در راهی که به دلیل وجود سه خط عبور یا بیشتر، این عمل مجاز باشد.

ث: برای اتوبوس‌ها و کامیون‌ها در معابر شهری.

ج: از 100 متر مانده به ورودی تونل‌ها و پل‌ها تا انتهای آن‌ها، مگر آن‌که به‌وسیله علائم، سبقت مجاز شناخته شده باشد.

چ: در نقاطی که با نصب علائم ویژه سبقت گرفتن ممنوع اعلام شده باشد.

ح: هنگامی‌که وسیله نقلیه‌ای در فاصله‌ای نزدیک و غیر ایمن از روبرو در حال حرکت می‌باشد.

• وسیله نقلیه انتظامی و امدادی، هنگامی‌که برای انجام مأموریت فوری در حرکت‌اند در صورت به کار بردن چراغ گردان ویژه اعلام خطر یا آژیر، تا حدودی که موجب بروز تصادف نشود، مجاز به انجام عمل زیر می‌باشند: تجاوز از سرعت مجاز و سبقت از سمت راست وسیله نقلیه دیگر
• در هنگام سبقت گرفتن از موتورسیکلت‌ها و یا دوچرخه سواران، فاصله مناسب از آن‌ها را رعایت نموده و پس از عبور از آن‌ها به‌طور ناگهانی جلوی آن‌ها نپیچید. به یاد داشته باشید موتور سواران و دوچرخه سواران تعادل مناسبی نداشته و احتمال واژگونی آن‌ها حتی در اثر باد خودرو وجود خواهد داشت.

زمانی که در حال نزدیک شدن به خودروی جلویی از پشت هستید و قصد سبقت گرفتن دارید، با تعویض چراغ از نور پایین و نور بالا راننده خودرو جلویی را از قصد خود مطلع نمایید.

اگر بر اساس قوانین محدودیت‌های برای سبقت گرفتن ایجاد شده است، صرفاً به‌منظور تأمین سلامتی و ایمنی کاربران ترافیک می‌باشد. سبقت گرفتن در مکان‌های غیر مجاز، ایمنی سایر استفاده کنندگان از راه را نیز به خطر می‌اندازد.