در این بخش از کتاب آیین نامه به مباحث مرتبط با رانندگی ایمن در آیین‌نامه خودروسواری پرداخته شده است. هدف اصلی این بخش، ارائه تمامی مطالب مهم مرتبط با آزمون آیین‌نامه خودروسواری – پایه 3 است. مطالب به دسته‌بندی‌های مختلفی برای یادگیری آسان‌تر درباره رانندگی ایمن تقسیم شده‌اند.
در این بخش چه می آموزید ؟
- ده توصیه برای رانندگی ایمن
- از سمت راست حرکت کنید
- رانندگی در شرایط مختلف
- رعایت فاصله طولی ایمنی
- روش 2 ثانیه
- روش یک طول خودرو
- ایمنی حرکت در دید عقب
- نقاط کور
- استفاده از تلفن همراه
- حمل مسافر در قسمت بار یا صندوق عقب
- کمربند ایمنی
ده توصیه برای رانندگی ایمن
برای رانندگی ایمن لازم است مواردی را در حین رانندگی رعایت کنیم:
کارشناسان بر این باورند که هر راننده این ده توصیه زیر را رعایت نماید میزان تصادفات به‌صورت چشمگیری کاهش می‌یابد؛
- حرکت با سرعت مجاز و مطمئنه
- عدم رانندگی در صورت مصرف مواد مخدر و نوشیدنی‌های الکلی
- رعایت قوانین ترافیک
- تمرکز بر روی رانندگی و آمادگی برای انجام واکنش
- صبور بودن و عدم تصمیم‌گیری واکنش در زمان تردید
- تعیین مسیر گردش قبل از رسیدن به تقاطع
- استفاده از چراغ راهنما در زمان مورد نیاز
- احتیاط در طول رانندگی به‌ویژه در تقاطع
- کنترل وسیله نقلیه
- احترام به سایر کاربران راه و رعایت فرهنگ رانندگی
از سمت راست حرکت کنید
دو قانون مهم برای حرکت از سمت راست وجود دارد. این قوانین برای ایمنی شما و سایر کاربران راه می‌باشد. یکی از این قوانین مربوط به زمانی است که راه خط‌کشیدِ نشده و دیگری مربوط به زمانی است که خط‌کشی وجود دارد.
رانندگان کلیه وسایل نقلیه موظف‌اند از خط عبور یا مسیر عبوری سمت راست راه حرکت نمایند، مگر در موارد زیر:
الف- هنگام سبقت گرفتن از وسیله نقلیه جلو.
ب- هنگامی‌که سمت راست را به هر علتی بسته شده و امکان عبور نباشد.
پ- هنگام گردش به چپ.
در راه‌هایی که خط‌کشی شده وسایل نقلیه باید در مسیر بین خطوط حرکت کنند و از آن خارج نشوند و در صورت نیاز به خروج و تغییر خط حرکت، احتیاط کامل را نموده و ابتدا با استفاده از چراغ راهنما و یا با دادن علامت، رانندگان وسایل نقلیه دیگر را از قصد خود آگاه سازند و سپس با رعایت حق تقدم عبور وسایل نقلیه‌ای که در خطوط کناری در حرکت هستند وارد خط‌های عبور دیگر شوند. در راه‌هایی که خط‌کشی ندارند هرگونه تغییر مسیر حرکت به چپ و راست ممنوع است، مگر با رعایت احتیاط و دادن علامت و رعایت حق تقدم عبور وسایل نقلیه هم مسیر و مجاور. همچنین انحراف و تجاوز وسایل نقلیه به مسیر مقابل (مخالف) ممنوع است؛ مگر در موارد سبقت مجاز و با رعایت ضوابط سبقت.
رانندگی که در بخش وسط راه‌هایی که به‌وسیله خط‌کشی یا علائم دیگر به سه بخش تقسیم شده‌اند، به‌جز برای سبقت گرفتن یا گردش به چپ، بر حسب مورد با رعایت علائم و مقررات مربوط، ممنوع است.
در راه‌هایی که به‌وسیله علائم، مانند خط‌کشی‌های یک خط ممتد و یا دو خط ممتد و یا موانع فیزیکی به دو بخش تقسیم شده‌اند، رانندگان موظف‌اند از بخش راست راه حرکت کنند و حق ندارند از روی آن‌ها بگذارند. در برخی از بخش‌های راه که یک خط از دو خط ممتد به خط بریده تبدیل شده است، رانندگانی که در سمت خط بریده در حرکت‌اند مجاز به سبقت گرفتن و یا گردش به چپ، برحسب مورد و با توجه به طول خط بریده و با رعایت مقررات بخش‌های سبقت و گردش، می‌باشند.
رانندگی در شرایط مختلف
1- رانندگی در شب
محدوده دید راننده در شب کاهش می‌یابد. این بدان معنی است که زمان بیشتری طول می‌کشد تا راننده موانع موجود را تشخیص دهد. حدود یک‌سوم تصادفات جرحی پس از تاریکی رخ می‌دهد. راننده بایستی احتیاط‌های لازم را انجام دهد تا کاهش دهید دید در تاریکی را پوشش دهد.
به خاطر داشته باشید در شب همواره باید چراغ‌های خود را روشن نمایید.
برای وضوح بیشتر معمولاً از نور بالا استفاده می‌نماییم اما در شرایط زیر باید از نور پایین استفاده نمود:
- زمانی که خودرویی از روبرو به شما نزدیک می‌شود.
- زمانی که فاصله شما با خودرویی که از مقابل به شما نزدیک می‌شود ۱۵۰ متر یا کمتر باشد.
- زمانی که فاصله شما با خودرویی که در جلوی شما در حال حرکت است ۱۵۰ متر یا کمتر باشد.
اگر خودرویی که به شما نزدیک می‌شود با نور بالا به سمت شما می‌آید:
- سرعت خود کم کنید.
- به سمت راست جاده نگاه کنید.
- همچنان که به سمت راست جاده نگاه می‌کنید، با کنار چشم حرکت خودرو مقابل را تحت نظر داشته باشید. چشم، مؤثرترین عضو بدن هنگام رانندگی در تشخیص خطرات است.
در هنگام رانندگی در شب به خطوط و سایر تجهیزات ترافیکی نصب شده در شبکه راه نیز توجه نمایید. غالباً میخ‌های زرد رنگ جداکننده در مسیر رفت‌وبرگشت جاده‌ها و در سمت چپ مسیر اصلی واقع می‌شوند. در آزادراه‌ها وجود میخ‌های زرد رنگ چشم‌گربه‌ای بین محل خالی وسط آزادراه و باند اصلی دیده می‌شود. همچنین میخ‌های شبرنگ در آزادراه‌ها در شرایط زیر به راننده کمک می‌کند: در هوا تاریک، در شرایطی که دید کامل نیست، تعیین موقعیت قرارگیری در مسیر. باید نکته باید توجه داشته باشید میخ‌های قرمز رنگ در مسیر ورودی و خروجی و باند افزایش و یا کاهش سرعت استفاده می‌شود.
نکاتی برای رانندگی در شب:
- شیشه‌های خودرو شیشه چراغ‌ها را تمیز نمایید.
- از عینک‌های آفتابی یا رنگی استفاده ننمایید مگر آن‌که پزشک تجویز کرده باشد.
- چراغ‌ها را روشن نمایید تا سایر کاربران جاده از حضور شما آگاه شوند.
- از چراغ‌های مه شکن فقط در صورت وجود مه و شرایط بد آب‌وهوایی استفاده نمایید.
- در صورت احساس خواب‌آلودگی توقف کرده استراحت نمایید.
2- رانندگی در شرایط بد آب‌وهوا
میزان دید در هنگام بارندگی بسیار کاهش می‌یابد. به‌منظور افزایش ایمنی هنگام رانندگی در این شرایط؛
- مطمئن شوید که برف پاک‌کن‌ها سالم هستند.
- چراغ‌های جلو را در حالت نور پایین روشن نمایید.
- از سیستم تهویه خودرو به‌منظور جلوگیری از عرق کردن شیشه‌های خودرو استفاده نمایید.
- اگر خودرو شما مجهز به تهویه نیست، کمی شیشه پنجره خودرو را پایین بیاورید
در چنین شرایطی شما باید بسیار با احتیاط رانندگی نمایید و مراقب عابران پیاده، دوچرخه سواران و موتور سواران باشید.
رعایت فاصله طولی ایمن در شرایط بد آب‌وهوایی:
زمانی که جاده مرطوب است زمان توقف خودرو افزایش می‌یابد؛ بنابراین به یاد داشته باشید فاصله طولی ایمن را رعایت نمایید. هنگامی‌که سطح آسفالت خیس یا یخ‌زده است، با دنده سنگین حرکت کرده از ترمزگیری شدید خودداری نمایید.
3- رانندگی در شرایط مه یا دود:
دید در شرایط مه و دود بسیار کم است. در چنین شرایطی از نور بالا استفاده نکنید زیرا باعث می‌شود که دیدن سخت‌تر شود. در هوای مه‌آلود یا دودی شما باید؛
- از نور پایین استفاده کنید تا بتوانید به‌راحتی ببینید.
- به‌آرامی رانندگی کنید.
- به خودرویی جلویی بیش از حد نزدیک نشوید.
- از چراغ مه شکن در صورت وجود استفاده نمایید.
رعایت فاصله طولی ایمنی
شما باید از خودروی جلویی با فاصله طولی ایمن حرکت کنید. این کار باعث می‌شود تا بدون برخورد و سانحه در مواقع ضروری بتوانید توقف نمایید. اغلب برخوردها و تصادفات توسط رانندگانی که فاصله طولی ایمن را رعایت نمی‌کنند رخ می‌دهد. به‌منظور تعیین فاصله بین خودروی خود و خودروی جلویی باید شرایط جاده، سرعت حرکت و ترافیک را در نظر بگیرید. برای تعیین و تخمین میزان فاصله با خودروی جلویی می‌توان از قانون ۲ ثانیه زمان استفاده نمود.
روش 2 ثانیه
یک موضع ثابت جلوتر از خودرو خود انتخاب نموده و آن را به‌عنوان نقطه نشانی در نظر بگیرید. این نقطه می‌تواند یک درخت یا تابلوی راهنما باشد. زمانی که خودرو جلویی از نقطه نشانی عبور کرد شمارش را به‌صورت هزار و یک، هزار و دو انجام دهید. چنانچه در این فاصله زمانی به آن نقطه نشانی رسیدید فاصله شما مناسبت است. در این صورت اگر راننده جلویی ناگهان توقف نماید، شما می‌توانید به‌موقع توقف نموده و از بروز تصادف جلوگیری کنید.
روش یک طول خودرو
روش دیگری که برای تشخیص فاصله مناسب با خودرو جلویی استفاده می‌شود، روش یک طول اتومبیل است که البته کاربرد آن نسبت به روش 2 ثانیه زمان کمتر می‌باشد.
در این روش به ازای هر ۱۵ کیلومتر سرعت، فاصله‌ای به اندازه یک طول اتومبیل نیاز است که رعایت شود. در سرعت بالا و شرایط مختلف جوی، این فاصله متغیر می‌شود؛ که در این خصوص می‌توان به جدول زیر مواجه نمود.
ایمنی حرکت در دید عقب
راننده نمی‌تواند پشت سر خود را به‌درستی و کامل ببیند و از این‌رو حرکت با دنده عقب خطرناک است.
ازآنجایی‌که خطر تصادف در هنگام عقب آمدن بیشتر است، نباید بدون بررسی کامل و دقیق پشت وسیله نقلیه، اقدام به حرکت نمود.
حتی‌الامکان از حرکت با دنده عقب خودداری کنید و اگر پاک می‌کنید با سر پاک کنید و اگر مجبور به دنده عقب هستید از مقررات ایمنی ذیل پیروی کنید:
- به فضای پشت نگاه کنید و میدان دید عقب را کنترل کنید.
- به‌آرامی در دنده عقب حرکت کنید.
- از سمت راست بپیچید و به عقب بروید.
- از فردی به‌عنوان کمک‌راننده استفاده کنید.
نقاط کور
تمام وسایل نقلیه حتی موتورسیکلت‌ها دارای نقاط کور برای راننده می‌باشند. با تنظیم دقیق آینه‌ها می‌توان میزان نقاط کور را کاهش داد ولی همواره این نقاط وجود داشته و باید در حین رانندگی مراقب باشید تا سایر کاربران راه در نقاط کور شما قرار نداشته باشند.
به دلیل کوچک بودن ابعاد موتورسیکلت‌ها و دوچرخه‌ها احتمال دارد به‌راحتی در نقاط کور شما قرار گیرند. پس در هنگام گردش همواره دقت نمایید، چراکه برخورد با آن‌ها حتی در سرعت‌های پایین به دلیل عدم تعادل خطرآفرین خواهد بود. حتی در زمان حرکت در مسیر مستقیم نیز باید مراقب قرار گرفتن موتور سواران در نقاط کور خود باشید.
محدوده نقاط کور خودروهای طویل، علاوه بر چپ و راست، در بخش‌هایی از جلو پشت خودرو نیز می‌باشد.
استفاده از تلفن همراه
استفاده از هرگونه وسایل و تجهیزات مانند تلفن همراه که باعث انحراف ذهنی و رفتاری راننده گردد ممنوع است. رانندگان موظف‌اند در هر حال به‌طور کامل به جلو توجه داشته باشند. این ممنوعیت صرفاً شامل صحبت کردن با تلفن همراه نبوده و مواردی نظیر ارسال پیامک، دیدن تصاویر و … را نیز شامل می‌شود.
حمل مسافر در قسمت بار یا صندوق عقب
حمل مسافر در قسمت بار یا صندوق عقب ممنوع است. در این حالت احتمال صدمه دیدن و مرگ افزایش می‌یابد. چراکه در صورت تصادف به‌احتمال زیاد فرد از خودرو به بیرون پرتاب گردیده، صدمات دوچندان خواهد شد. پس به‌هیچ‌عنوان در قسمت بار یا صندوق عقب حتی برای مسافت خیلی کوتاه مسافر حمل نکنید.
- برای کودکان بین ۴ تا ۷ سال از صندلی که روی آن به جلو خودرو است استفاده می‌شود. این صندلی دارای یک کمربند ایمنی است که کودک را در صندلی محکم می‌گیرد.
- برای کودکان ۷ تا ۱۲ سال از صندلی مخصوص استفاده می‌شود که توسط کمربند به صندلی خودرو محکم می‌شود. ضمناً کمربند ایمنی خودرو نیز برای محکم نگه داشتن کودک استفاده می‌شود.
در این بخش از کتاب آیین نامه به مباحث مرتبط با سبقت در آیین‌نامه خودروسواری پرداخته شده است. هدف اصلی این بخش، ارائه تمامی مطالب مهم مرتبط با آزمون آیین‌نامه خودروسواری – پایه 3 است. مطالب به دسته‌بندی‌های مختلفی برای یادگیری آسان‌تر درباره سبقت تقسیم شده‌اند.
در این بخش چه می آموزید ؟
- تعریف سبقت
- سبقت غیر مجاز
- علائم لازم برای سبقت
- روش سبقت گرفتن
- ممنوعیت سبقت
